Ze is opgeklommen van leraar Nederlands naar schoolleider van twee scholen van stichting Volant. Daarnaast maakt ze deel uit van het centraal managementteam van Volant. Vanuit die rol vertelt Nicole Lagendijk over carrièrekansen in het onderwijs.

“Binnen Volant ben ik schoolleider voor de Vitusmavo en het Willem de Zwijger College. Dat betekent dat ik verantwoordelijk ben voor de hele gang van zaken. Zowel voor het dagelijkse reilen en zeilen, als voor de toekomstige koers. En van een aantal personeelsleden ben ik de leidinggevende.”

Twaalf jaar voor de klas

“Ik heb zelf op het Vituscollege gezeten en wilde vanaf 3 havo al leraar worden. Mijn leraar Nederlands was mijn inspiratiebron. Die gaf zo leuk les! Toen dacht ik: dit wil ik ook, ik wil voor de klas. Op mijn zestiende ging ik de lerarenopleiding Nederlands doen en op mijn achttiende kwam ik op de Vitusmavo terug als stagiair. Na dat ene stagejaar kreeg ik gelijk een baan aangeboden als lio, leraar in opleiding. En nadat ik mijn diploma had gehaald, bleef ik er werken.

Ik heb twaalf jaar voor de klas gestaan als leraar Nederlands en allerlei neventaken gedaan. Zo organiseerde ik allerlei producties en verving ik één dag in de week de afdelingsleider die minder wilde werken. Na twaalf jaar wilde ik graag doorgroeien richting het management. Toen ben ik overgestapt naar de Vitusmavo. Daar werkte ik deels als leraar Nederlands en deels als teamleider. Uiteindelijk werd ik er directeur.”

Je talenten benutten

“Dat is het leuke van leraar zijn: je kunt alle kanten op, als je wilt. Zodra je het lesgeven onder de knie hebt, kun je taken oppakken die passen bij jouw talenten en interesses. Je kunt bijvoorbeeld de jaarplanning op je nemen of het ontwikkelen van de toetsen, of de organisatie en begeleiding van speciale projecten. En als een-op-eenbegeleiding je aanspreekt kun je mentor of decaan worden, of pluscoach voor leerlingen met special educational needs. Er zijn allerlei vormen van begeleiding denkbaar: voor plannen en organiseren, sociale vaardigheden, faalangst. Het mentorschap is een van de dingen die ik mis nu ik geen leraar meer ben. Omdat je leerlingen dan meer begeleidt op persoonlijk vlak. Sommigen trek je echt over de eindstreep.

Daarnaast is het mogelijk om ‘verticaal’ door te groeien. Er zijn op veel scholen ontwikkelgroepen waarin je kunt meedenken over de koers van de school. Of je wordt leerlingencoördinator. Dan ben je niet gelijk eindverantwoordelijk als teamleider, maar bepaal je bijvoorbeeld samen met de mentoren hoe de school kan omgaan met bepaalde problematiek. Als je je wilt specialiseren is er meestal wel een opleidingsbudget.

Binnen een school heb je het beste van twee werelden. Je kunt je volop ontwikkelen en doen waar jouw hart ligt én je hebt een stabiele werkgever met goede secondaire arbeidsvoorwaarden. Een prachtige werkplek waar je echt iets kunt betekenen.”

Verschillende wegen naar het vak leraar

“Als je leraar voor het voortgezet onderwijs wilt worden, zijn er verschillende wegen. Je kunt op het hbo de lerarenopleiding doen. Die doe je specifiek voor een bepaald vak. Dan krijg je zowel de inhoud als de didactiek (leren lesgeven). Deze opleiding is heel praktisch ingericht, want je gaat ook gelijk stagelopen.

De tweede weg is dat je eerst een universitaire opleiding volgt en vervolgens je lesbevoegdheid haalt. Maar als je nu al weet dat je leraar wilt worden, zou ik kiezen voor het hbo. Bovendien kun je tijdens je stage direct ontdekken: past dit nou bij mij?

De derde weg is die van zij-instroom. Als je uit het bedrijfsleven komt en je overweegt in het onderwijs te gaan werken, kom dan vooral eens kijken, of zelfs een dag meedraaien. We denken graag met je mee hoe je dat traject kunt vormgeven en zorgen voor een ‘warm bad’. De ondersteuning van Leraar in het Gooi is daar geweldig bij.”

Opleidingsschool

“Wij sinds kort een opleidingsschool. Dat betekent dat we samenwerken met de hogescholen en universiteiten van Amsterdam en Utrecht. Hun studenten zijn bij ons welkom voor een stageplek, want het is belangrijk dat je het vak ook in de praktijk leert. Wij doen het ook omdat wij als school ontzettend veel van de studenten kunnen leren. Zij brengen allerlei nieuwe inzichten mee. Het onderzoek dat zij moeten doen, kunnen ze op hun stageplek uitvoeren. Met die uitkomsten kunnen wij ons onderwijs weer verder ontwikkelen. Het is dus een win-winsituatie, met als ideale afloop dat de stagiair een mooie baan krijgt en wij een fijne medewerker erbij hebben.”

Goede begeleiding

“Voor nieuwe leraren hebben wij een speciaal ‘inductietraject’. Dat bestaat uit praktische begeleiding: Hoe werkt het op onze school? Wat doe je als een leerling te laat is? Waar staat het kopieerapparaat? Daarnaast krijgen ze een begeleider vanuit de sectie om ze op inhoudelijk niveau te begeleiden. Dus: hoe ziet de jaarplanning eruit, de toetsen, dat soort zaken. We faciliteren ook intervisie (onder meer via beeldcoaching) en het uitwisselen van ervaringen. Daarbij komen vragen naar voren als: Hoe is het om voor de klas te staan? Waar loop je tegenaan? Het is een traject van twee of drie jaar, waarbij de begeleiding het eerste jaar het intensiefst is.

De begeleiders van de nieuwe leraren maken nadrukkelijk geen onderdeel uit van de beoordeling, omdat we vinden dat coaching veilig moet zijn. Je moet ruimte krijgen om te leren en je onzekerheden op tafel te leggen.”

Omschakeling

“Overigens krijgen startende leraren in het eerste jaar 20 procent en in het tweede jaar 10 procent lesreductie. Dat is in de onderwijs-cao geregeld. Dat betekent dat je, als je fulltime werkt, fulltime betaald krijgt, maar slechts 80 procent werkt in het eerste jaar. Dat is om alles wat bij lesgeven hoort in de vingers te krijgen, want de omschakeling van twee klassen in je stage naar zes tot acht klassen in je baan, en alles wat erbij komt, is pittig. Ook al ben je als nieuwbakken leraar wel echt verantwoordelijk voor jouw klassen, je wordt niet gelijk in het diepe gegooid. De moeilijkere klassen krijg je pas later in je loopbaan, en we richten het zo in dat je een beeld krijgt van de opbouw in de verschillende leerjaren.”

Mini-maatschappij

“Het allerleukste aan werken in het onderwijs is dat wij jongeren een stap verder brengen in hun leven. Ze leren op school veel meer dan alleen die vakken. Ze leren zich tot elkaar verhouden, ze leren wie ze zijn, wat ze kunnen en hoe het leven werkt. Een school is toch een soort mini-maatschappij. Wij leren leerlingen kijken naar en omgaan met ingewikkelde kwesties die in de wereld spelen. We zeggen niet: ‘Dit is goed of dit is fout’, maar bieden leerlingen handvatten om hun eigen mening te vormen. Volgens mij is dat het grootste goed dat je iemand kunt geven.”