In het speciaal onderwijs onderscheiden we drie typen speciaal onderwijs:
Speciaal basis onderwijs (SBO)
Speciaal onderwijs (SO), de zogenoemde cluster 1, 2, 3 of 4 -scholen
Voortgezet speciaal onderwijs (VSO)
Speciaal basisonderwijs (SBO) biedt onderwijs aan leerlingen die zich op het regulier onderwijs niet optimaal ontwikkelen. Het gaat hier om leer- en/of gedragsproblemen. Denk aan kinderen met ADHD, autisme of langzaam en/of moeilijk lerend. In het speciaal basisonderwijs krijgen leerlingen in kleinere klassen (maximaal 16 leerlingen) les, zodat zij minder prikkels krijgen. Bovendien is er meer expertise aanwezig in de scholen (logopedist, orthopedagoog, klassenassistent etc.) om de onderwijsdoelen te bereiken. Het SBO is erop gericht dat zoveel mogelijk leerlingen na groep 8 doorstromen naar het regulier voortgezet onderwijs. Lukt dit niet dan stroomt een leerling door naar bijvoorbeeld het voortgezet speciaal onderwijs. In het Gooi tref je de volgende SBO scholen: de Annie MG Schmidt, het Mozaïek, de Wijngaard, de Hummelingschool en de Indon.
Scholen voor speciaal onderwijs (SO) zijn voor leerlingen met een lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke beperking. Maar ook leerlingen met psychische problemen of gedragsproblemen kunnen hier terecht. Kinderen in het speciaal onderwijs stromen bijna altijd door naar het voortgezet speciaal onderwijs of het praktijkonderwijs. De groepsgrootte in het speciaal onderwijs is meestal 8 tot 12 leerlingen, waar een leerkracht en een onderwijsassistent vaak samen in een groep werken.
Het SO is verdeeld in vier clusters, namelijk:
Cluster 1: Scholen voor blinde of slechtziende leerlingen (visueel gehandicapte leerlingen). In het Gooi is geen cluster 1-school.
Cluster 2: Scholen voor dove leerlingen en slechthorende leerlingen. Maar ook voor leerlingen met ernstige spraakmoeilijkheden en leerlingen met communicatieve problemen. In het Gooi is Auris Taalkring in Hilversum de cluster 2-school.
Cluster 3: Scholen voor leerlingen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen. Maar ook voor zeer moeilijk lerende leerlingen, langdurig zieke leerlingen met een lichamelijke handicap, leerlingen met epilepsie en meervoudig gehandicapte leerlingen die zeer moeilijk leren. De Kleine Prins, Mozarthof en de Klimopschool zijn de cluster-3 scholen in het Gooi.
Cluster 4: Scholen voor leerlingen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. De Donnerschool en Elan primair zijn de Gooise cluster-4 scholen.
Het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) is voortgezet onderwijs voor leerlingen (vanaf 12 jaar) met een zwaardere ondersteuningsbehoefte. Dat kan te maken hebben met een handicap of beperking, een leerstoornis, langdurige ziekte of gedragsproblemen. Ook het VSO kent de vier clusters.
In het voortgezet speciaal onderwijs zijn er drie verschillende uitstroomprofielen:
Vervolgonderwijs: de leerling haalt veelal met een staatsexamen een vmbo-, havo- of vwo-diploma
Arbeidsmarktgericht: de leerling ontvangt een diploma praktijkonderwijs
Dagbesteding: de leerling gaat na het VSO naar een dagbesteding.
Het Gooi kent de volgende VSO-scholen: Elan College Bussum, Elan College Huizen, de Klimopschool en de Mozarthof.
