‘Ik heb altijd geweten dat ik juf wilde worden. Zoals kinderen dokter of winkeltje speelden, speelde ik schooltje.’ Leraar in het Gooi is in gesprek met Diane Visser. Sinds drie jaar is Diane directeur van de Parel, een van de vijf scholen van de Vereniging voor Christelijk Basisonderwijs Ichthus in Huizen. ‘Ik kom niet uit een onderwijsfamilie. Mijn ouders dachten dat ik riep dat ik juf wilde worden, omdat dat het enige was dat ik kon bedenken. Er zijn zelfs beroepstesten tegenaan gegooid, maar ook daar kwam consequent ‘onderwijs’ uit’, zegt ze lachend.
Doorgroeien
We vallen met de deur in huis. Kent Diane Leraar in het Gooi? ‘Ja, ik volg jullie op LinkedIn. In het bovenschoolse bestuur heb ik personeelszaken in mijn portefeuille. Dus het lerarentekort, goed werkgeverschap en persoonlijke ontwikkeling zijn bekende thema’s voor mij.’ Diane kwam in 2000 van de pabo en heeft jarenlang voor de klas gestaan. ‘Ik vond beleidszaken steeds interessanter en heb dat ook aangegeven. Eerst werd ik teamleider van de bovenbouw, toen locatieleider en uiteindelijk directeur. Het levende bewijs van de doorgroeimogelijkheden in het onderwijs!’
Opbloeien
Mis je de klas?, wil Leraar in het Gooi natuurlijk weten. We moeten lachen om een volmondig ‘nee’. ‘Ik weet dat dit interview is om het mooie van het leraarschap naar voren te brengen, maar ik was het ontgroeid. Heb het wel heel lang met veel passie gedaan. Ik voelde me vanaf de eerste dag voor de klas als een vis in het water. Ik kon liefde en aandacht geven aan kinderen die dit thuis minder kregen dan ik zelf gewend was. Ik zag ze opbloeien en dat was ontzettend bevredigend. Geen dag is hetzelfde. Je maakt een weekplanning en je bereidt de dag voor, maar er gebeurt altijd iets onverwachts. Iets waarbij je er echt toe doet.’
Perfectionistisch
‘Ik dacht echt dat voor de klas staan het enige was wat ik mijn hele leven wilde blijven doen. Fulltime ook. Ik ben enorm perfectionistisch en dacht dat ik het allemaal zelf het beste kon. Toen de kinderen kwamen, ben ik toch parttime gaan werken en heb ik leren loslaten. Een ander kan het net zo goed. En het leuke van een duobaan is dat er nóg iemand is die de kinderen door en door kent en met wie je kunt sparren. Een van de mooie dingen van het onderwijs is dat je altijd terug voor de klas kunt als een beleidsfunctie je niet bevalt. Maar dat was voor mij geen optie. Inmiddels werk ik weer vier dagen.’ Diane is 45 jaar, moeder van drie kinderen tussen de 10 en de 15. In haar vrije tijd sport en leest ze graag. Wat lees je nu? ‘‘Help ik heb een puber’ van Kluun. Daar zit ik lekker midden in de doelgroep’. Over de vraag wat haar favoriete plek is in het Gooi hoeft ze niet lang na te denken. ‘Mijn huis. Een rustige haven in een druk leven.’
Structureel
Wat is er volgens jou actueel in het werkveld? ‘Het lerarentekort natuurlijk! Gelukkig staat dit wel op de agenda. Het gaat veel over werkdruk. Er is destijds budget vrijgekomen voor werkdrukverlagende middelen. Wij hebben dat ingevuld met een eventmanager. Iemand die de leraren ontlast met de organisatie van allerlei evenementen. Het eerste jaar vond iedereen het heerlijk. Iemand die allerlei randzaken uit handen nam, met meer ruimte voor onderwijs en minder voor vergaderen. Maar je ziet ook dat het na een jaar heel gewoon is. Het went snel en dan voelt het niet meer als werkdrukverlichting.’ Op de vraag wat ze als eerste zou aanpakken als ze even minister van OCW mocht zijn, antwoordt Diane: ‘Ik zou structureel investeren in onderwijsondersteunend personeel. Ik heb gezien dat als je per twee leerjaren een onderwijsassistent aan de formatie toe kunt voegen, hoeveel ruimte dat geeft. We hebben dat met NPO-gelden kunnen doen. Maar dat is nu weer op en dan kan het niet meer. Dat zou ik doen ja, structureel ondersteuning erbij. Dan hoeven de salarissen de komende jaren echt niet meer omhoog. Het was goed dat we gelijk getrokken zijn met het voortgezet onderwijs, maar laten we eerlijk zijn, werken in het onderwijs wordt financieel heel goed beloond.’
Lerende organisatie
Waarom zou ik als leraar voor een school van Ichthus kiezen? ‘Ik durf oprecht te zeggen dat we een hele goede werkgever zijn. We hebben oog voor het individu. We bieden volop mogelijkheden voor ontwikkeling.’ Als Leraar in het Gooi prikkelt met dat alle scholen dit roepen, komt Diane gelijk met een rijtje bewijsvoering dat er niet om liegt. ‘We hebben groepsbrede netwerken, die drie tot zes keer per jaar bij elkaar komen en een voor hun leerjaar relevant thema bespreken. Er zijn leerweken, waar alle medewerkers twee weken lang met elkaar werken aan hun persoonlijke ontwikkeling en de ontwikkeling van de scholen. Met collegiale consultatie op je eigen school, andere scholen binnen de stichting of buiten de deur als daar iets interessants gebeurt. We hebben de Ichthus Academie, waarin alle leraren en onderwijzend personeel twee weken workshops volgen van een collega met een bepaalde expertise of door externen. Elk jaar zijn er Ichthus-events voor de onderlinge verbinding, waarbij we lekker gaan lasergamen of zo. We kennen professionele leergemeenschappen, waarbij we continu manieren zoeken om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. We zijn een lerende organisatie.’
Geen eliteclubje
Zijn er nog meer zaken waarmee jullie je onderscheiden? ‘Onze identiteit natuurlijk, we zijn een protestants christelijke vereniging. Je hoeft geen kerkelijke achtergrond te hebben om bij Ichthus te komen werken, maar je moet wel affiniteit hebben met het christelijk geloof. Voor leerlingen hanteren we een open aannamebeleid en is iedereen welkom. We willen geen eliteclubje zijn. Wel vragen we de ouders om de christelijke identiteit te respecteren. We vieren Pasen, kerst, maar besteden ook aandacht aan de ramadan. Het is rijkdom als je mensen met verschillende achtergronden in huis hebt. Er is op die manier een hele natuurlijke aanleiding om het over burgerschap te hebben.’ Diane vult aan: ‘De vijf basisscholen onder Ichthus lijken op elkaar, maar zijn ook verschillend. Bij de Parel waren we als eerste heel actief met geïntegreerd zaakvakonderwijs (red: projectmatig en thematisch werken). En we geven al heel lang Engels vanaf groep één.’
Ontzorgen
Wat is er volgens jou nodig om het lerarentekort terug te dringen? ‘Het is heel belangrijk dat mensen die in het onderwijs werken, bijdragen aan een positief beeld van het vak. Het eerlijke verhaal mag verteld natuurlijk, maar we moeten het mooie werk de boventoon laten voeren. En openstaan. Laat mensen een dag meelopen. Neem ze een beetje bij de hand in de wirwar van de routes die er zijn om over te stappen naar het onderwijs. Het is van belang dat we mensen die een overstap overwegen een beetje ontzorgen. De website van Leraar in het Gooi helpt daarbij. Alles over werken in het onderwijs in het Gooi op een rijtje. We kunnen dat aanvullen met persoonlijk advies. Onze nieuwe HR-adviseur heeft hier echt aandacht voor. Als bijvoorbeeld oud-leerlingen of ouders aangeven dat ze geïnteresseerd zijn, dan laten we het ze heus niet helemaal zelf uitzoeken.’
Genieten
Als we Diane vragen naar haar advies aan startende leraren blijft het, zoals wel een beetje te verwachten was, niet bij een. ‘Geef jezelf de tijd! Het kost je minimaal een schooljaar om goed ingewerkt te raken. Leg de lat niet te hoog.’ Deze hebben we wel eerder voorbij zien komen bij Leraar in het Gooi. ‘Ja, blijkbaar zijn de instromers behoorlijk perfectionistisch. De verantwoordelijkheid is ook groot, maar die draag je niet alleen. We zorgen ervoor dat iedereen drie jaar lang een starterscoach heeft. Die worden een of twee dagen per week hiervoor vrij gemaakt. Bij de gesprekken wordt goed uitgevraagd waaraan iemand behoefte heeft. We laten zien dat om hulp vragen altijd een goed idee is. En natuurlijk gewoon genieten en de grote en kleine successen vieren.’
‘We werken in een hele bijzondere sector. We mogen best benadrukken wat er zo mooi aan is. Regionaal, door initiatieven zoals Leraar in het Gooi, maar zeker ook landelijk. Het gaat vanuit Den Haag wel erg veel over geld en regels. Het is een prachtig vak, het is belangrijk om dit uit te dragen. Daar wil ik me hard voor maken.’ Leraar in het Gooi is in gesprek met Riet van der Gaag, directeur van de Katholieke Montessorischool in Bussum (KMS Bussum). Zij maakte jaren geleden de overstap naar het onderwijs, voor betekenisvoller werk.
Op een prachtige plek, midden in een woonwijk in Hilversum, staat het bijzondere gebouw van De Hilversumse Schoolvereniging (HSV). Deze basisschool zit al sinds 1909 op deze locatie, inmiddels een gemeentelijk monument. Sinds 10 jaar is Judith de Waal er directeur. ‘Ik werd op mijn zesentwintigste directeur en dacht toen ik voor deze baan werd gevraagd, op een eenpitter, heel arrogant ‘dat doen we even’. Maar toen wist ik nog niet dat dit andere koek was dan schooldirecteur zijn bij een grote stichting.’ Leraar in het Gooi is in gesprek met Judith over werken op de school van je kinderen, de voor- en nadelen van een zelfstandige school (red: een school die niet onder een grotere stichting staat) en waarom werken in het onderwijs zo fijn is.
‘Het is heel fijn om meer invloed te hebben als directeur, maar ik mis soms nog dingen uit het werk voor de klas. Je bent zo belangrijk voor je leerlingen en je kunt een hele bijzondere band met ze opbouwen. Nu heb ik dat wel met mijn team natuurlijk, maar dat is toch anders. Maar ik zou niet meer terug willen hoor’, voegt ze lachend toe. Leraar in het Gooi is in gesprek met Marieke van de Weijer, directeur van de Jozefschool in Muiden. Over het leraarschap, het wel en wee van zij-instromen, samenwerken in de regio en haar favoriete plek in het Gooi.
De dagelijkse praktijk dient zich aan tijdens het gesprek van Leraar in het Gooi met Wina Veldkamp: ze wordt weggeroepen om voor de klas te staan. De leerlingen gaan voor. En zo is het natuurlijk ook. Sinds anderhalf jaar is Wina directeur van RK basisschool De Tweemaster Koers in Huizen. In gesprek met Leraar in het Gooi vertelt Wina over haar keuze voor het onderwijs, werkgeverschap en agile en lean werken.
Elies houdt van nieuwe dingen leren en doet dit al haar hele werkende leven in dezelfde sector: het onderwijs. Ze is bestuurder bij Ichthus en daar leert ze gewoon lekker door. Na twee jaar duoschap directeur/bestuurder, doet ze het vanaf oktober alleen. En dat bevalt haar prima. ‘Natuurlijk moet ik nu actief collega bestuurders opzoeken om te sparren en dat doe ik ook. Maar alleen aan het roer staan is ook fijn.’
Deze voormalig gymnastiekleraar en vader van twee kinderen is met veel plezier directeur van basisschool De Wilgetoren. Na de Sport- academie kon Koen van Praag twee kanten op: sportmanagement en marketing of het onderwijs. ‘Ik heb bewust gekozen voor het onderwijs, vanwege het sociale aspect. Met wezenlijke dingen bezig zijn en kinderen iets mee geven, daar ga ik voor’.