“Ik krijg wel eens de vraag: als je geen docent was geworden, wat was je dan gaan doen? Dan blijft het bij mij heel lang stil. Ik heb eigenlijk nooit een andere ambitie gehad dan voor de klas staan.” Wendy van Capelle werkt al twintig jaar in het onderwijs, waarvan achttien jaar op het Vituscollege in Bussum waar zij economie en bedrijfseconomie geeft.

“Van jongs af aan wilde ik juf worden. Ik heb nog getwijfeld of dat basisonderwijs of voorgezet onderwijs moest worden, maar op de middelbare school werd dat duidelijk. Toen lag de keuze voor mij nog tussen economie en wiskunde, want dat vond ik allebei leuke vakken. Economie bevat wel wiskundig werk maar wiskunde andersom geen economie, dus zo is mijn uiteindelijke keuze tot stand gekomen.”

Wendy haalde haar Bachelor (en later Master) of Education in algemene economie en bedrijfseconomie aan de Hogeschool van Amsterdam. “Ik heb gymnasium gedaan, maar daarna heel bewust voor het hbo gekozen omdat ik de praktijk in wilde. Wel met het idee: ik ga ooit ook nog een universitaire opleiding doen. Maar als je eenmaal in het onderwijs zit, gebeurt er zo veel, dus dat duurde even.”

Tijdens haar bachelor liep ze stage op OSG Echnaton in Almere. “Daar ging het heel hard. De bedoeling was eerst wat snuffelen en meekijken, maar binnen no time liep ik daar drie dagen in de week rond. Eerst onder begeleiding en toen steeds een stukje zelfstandiger. Dat was economie-gericht, maar ik gaf ook wiskunde en mondeling Duits en Engels. Ik heb echt heel veel mogen zien en doen en heel veel geleerd in korte tijd. Na twee jaar zei de opleiding: je loopt nu al twee jaar op dezelfde school rond, je moet ook iets anders zien. Toen ben ik naar mijn oude middelbare school, het Vituscollege gegaan. Zij hadden ruimte; ik ben eerst twee dagen in Almere gebleven en voor twee dagen hier in Bussum gestart. Toen Almere stopte, ben ik op het Vitus gebleven en niet meer weggegaan.”

Heel oprecht publiek
Is er veel veranderd in die twintig jaar? “Ja en nee. De maatschappij verandert, het onderwijs verandert, de jeugd verandert. We hebben net een zij-instromer aangenomen en die heeft vorige week een proefles gedaan. Hij vond het pittig en zei: Ik was die tijd gewend dat leerlingen gewoon zaten en luisterden. Nou dat is niet meer. Er zit veel meer dynamiek in zo’n klas. Maar ook in het onderwijs zelf. Economie en bedrijfseconomie hebben bijvoorbeeld een heel ander examenprogramma dan vroeger. Het onderwijs ontwikkelt zich. Daar ga je in mee en ik vind het ook leuk daaraan bij te dragen.

Het allerleukste aan het onderwijs vind ik het werken met leerlingen. Dat betekent niet dat ze altijd in het gelid lopen en makkelijk zijn. Maar het is wel heel oprecht publiek. Je krijgt rechttoe rechtaan te horen wat ze ervan vinden. Dat kan heel negatief en ook heel positief zijn. Maar als je authentiek blijft en in alle oprechtheid het gesprek aangaat, gaat dat wel oké. Ik ga altijd met zin naar mijn werk. Heel soms stap ik wel eens uit m’n bed met het gevoel: pfff vandaag even niet. Maar als ik vijf minuten voor de klas sta, is dat over. Wat is lastig aan dit werk? Er zitten veel randzaken bij. Veel vergaderingen. Dingen gaan stroperig. Dat is niet mijn natuur. Ik hou van korte klappen en lekker doorgaan. Dat is wel eens ingewikkeld.”

Geschikt voor het onderwijs?
“Voor zij-instromers, zeker als ze uit de commerciële sector komen, kan het pappen en nathouden wat het onderwijs wel kent, frustrerend zijn. Anderzijds had ik een collega die ook de overstap heeft gemaakt en die onder de indruk was hoe wij als collega’s met elkaar omgaan. Warm, zorgzaam, met aandacht voor elkaar. Wij werken met mensen. Met alle ongemakken en moeilijkheden én alle mooie dingen die mensen met zich meebrengen.
Een beetje gevoel voor humor helpt. Zodat je kunt relativeren en de lucht erin houdt. Zeker met pubers is dat geen overbodige luxe. Je moet ook niet te snel van slag raken. Er komt van dertig man input op je af en dat zijn heel veel prikkels. Daar moet je tegen kunnen. Dat is heel intensief. Je moet ook enorm kunnen multitasken. Er gebeurt heel veel tegelijk in een klas. Als je graag je werk rustig en gestructureerd wilt kunnen uitvoeren, is een lokaal met dertig pubers niet de goede plek.”

Zij-instromers kunnen mooie aanvulling zijn
“Ik ben opgegroeid met ouders met een eigen bouwbedrijf. Ik heb dus van dichtbij vrij veel meegekregen van alle economische perikelen, tot een overname aan toe. Maar wat praktijkervaring betreft kan ik minder vertellen dan collega’s die vanuit het bedrijfsleven zijn overgestapt naar docent economie. Mensen die vanaf de start lesgeven en mensen die de overstap hebben gemaakt, vullen elkaar in onze sectie daarin aan. We zoeken daarnaast zelf ook de praktijk op door bij bedrijven op bezoek te gaan en gastsprekers uit te nodigen.
Als ik moet kiezen tussen een zij-instromer, of een collega die het hele pedagogisch didactische traject heeft gedaan, heb ik geen voorkeur. Ik wil het liefst iemand met ervaring. Een zij-instromer vers van de pers is voor ons toch een gok, maar iemand net uit de schoolbanken ook. Omdat bij beiden de ervaring ontbreekt. Maar ja die ervaring moeten ze ook ergens op kunnen doen. Onderwijs leer je in de praktijk, voor de klas. Iedereen die de stap wil maken en zijn rol hierin kan vinden, is hartstikke welkom.”

Spin in het web
“Wij hebben onze onderwijsgevende taak. Maar daarnaast moet er natuurlijk nog veel meer gebeuren. Ik heb collega’s die leerlingencoördinator zijn, collega’s die decaan zijn. De functie examensecretaris zat heel lang bij de afdelingsleiders in, maar toen alle regelgeving aangescherpt is, is er ook ingesteld dat scholen een examencommissie en -secretaris moeten hebben. Ik ben nu dus ook examensecretaris. In die rol houd ik me bezig met alles wat in de bovenbouw met toetsing en de eindexamens te maken heeft. In samenwerking met het roosterteam en de administratie zorg ik ervoor dat alle cijfers compleet zijn, dat we aan wet- en regelgeving voldoen. In de vacature stond: ‘spin in het web’ en dat is het ook echt. Ik zit nu veel meer ín de organisatie. Ik heb meer contact met alle leerlingen en met andere scholen, wat heel leuk is. Het enige vervelende stukje is dat er ook soms straf gegeven moet worden. Dat doen we zeer weloverwogen, maar dat komt bij het thuisfront niet altijd zo over.”

Wendy heeft in 2019 haar Master of Science in onderwijswetenschappen gehaald. “Ik vond het heel leuk om te doen, met name om mezelf te testen kan ik dit ook? Niet met een carrièregericht plan. Ik heb indertijd heel bewust gekozen voor het hbo, maar wel altijd gedacht: hoe zou ik het wo vinden? De belangrijkste conclusie was dat ik op mijn achttiende de goede keuze heb gemaakt. En deze wo-master heeft mijn kennis en achtergrond versterkt. Ik zit nu dus net iets beter in de theorie, maar geef met dezelfde passie les als voor die tijd. Er wordt me weleens gevraagd: is de Inspectie van het Onderwijs niks voor jou? Ik heb tegenwoordig als examensecretaris veel contact met ze. Ik vind het een fantastische organisatie, maar laat mij maar lekker voor de klas staan.”