“Afgelopen zomer studeerde mijn eerste mentorklas af. Die jongeren had ik, vanaf het moment dat ze binnenkwamen, drie jaar lang begeleid. Aan het begin waren de meesten echt nog zoekende. En nu, bij het uitreiken van de diploma’s, had iedereen een baan of ging doorstuderen. Ik was zo ontzettend trots.” Mark Hendriks (32) is docent gezondheidszorg en studieloopbaan- en werkplekbegeleider op MBO College Hilversum. De school waar hij zelf ooit les kreeg en met een omweg weer terugkwam.

Leraar in opleiding

Ik was nog best jong toen ik een vervolgopleiding moest kiezen. De mbo studie Sport en Bewegen trok me wel. Ik dacht daar misschien les in te gaan geven. Maar balsporten liggen me niet zo, dus ik koos voor andere vakken zoals ouderengym en doelgroepen. Na mijn afstuderen ben ik in de thuiszorg gaan werken. Ik heb ook nog een tijdje in de kinderopvang gewerkt, maar door de crisis was daar steeds minder werk in. Toen heb ik de 21+ toets*) gedaan en ben ik op het hbo gestart met het idee toch nog leraar te worden. Aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA) heb ik een jaar geschiedenis gestudeerd. Heel boeiend, maar ik miste leerstof over de omgang met mensen. Na dat jaar ben ik dus geswitcht naar de studie Sociaal Pedagogisch Hulpverlener. Ik heb ook even in dat werkveld gewerkt, maar het beroep van leraar bleef trekken. Ik ben terug gegaan naar de HvA en heb mijn tweedegraads pedagogiek gehaald.

Vanaf dag één van je studie moet je ook een werkplek hebben als LIO: Leraar in Opleiding. Heel toevallig kwam ik op MBO College Hilversum terecht. Ik ging één dag in de week zelf naar school en tweeënhalve dag werkte ik hier. De studie was goed te doen, maar het is wel heel veel. Mijn eigen toetsweken vielen ook altijd samen met die van mijn studenten. Dan had ik echt dubbele piekmomenten. Maar ik vond het ontzettend leuk en ben na dat jaar hier niet meer weggegaan.

Begeleiding zij-instromers

Als studieloopbaan- en werkplekbegeleider leid ik zij-instromers op. Het heeft een grote meerwaarde als iemand vanuit een ander vakgebied instroomt, omdat diegene heel veel expertise heeft en een netwerk meeneemt. Een zij-instromer weet vakinhoudelijk dus alles, maar moet nog wel een pdg (pedagogisch didactisch getuigschrift, red.) of een tweedegraads studie halen en daar help ik dan bij op de werkvloer. Je moet je realiseren dat het niet is: ik draai even een lesje en dan ben ik klaar. Zeker op het mbo komt er zoveel meer bij kijken. Je gaat langs bedrijven voor stageplekken; je werkt samen en praat met mensen uit het werkveld om te kijken wat studenten nodig hebben om verder te groeien. Gezondheidszorg heeft ook een opleiding die volledig in de praktijk plaatsvindt. De student gaat dan niet naar school, maar de docenten gaan naar de praktijk.
Ik geef altijd als advies: probeer alles over de opleiding te lezen. Dus de opleidingsgidsen, de examenreglementen, noem maar op. Zo krijg je meer zicht in de achterliggende processen en waar je naartoe werkt met de studenten. Wij leiden ze op tot een beroep. En dat is anders dan in het voortgezet onderwijs waar de focus meer ligt op het diploma.

Samenwerken en leren in de praktijk

Je werkt overigens niet alleen met jongeren. Binnen de afdeling gezondheidszorg hebben we ook bedrijfsklassen. Dus een klas die één dag in de week naar school gaat en daarnaast werkt. Die hebben misschien al een mbo- of hbo-opleiding gedaan en de nodige werkervaring, maar laten zich nu omscholen naar de zorg. Die studenten benader je anders dan jongeren die net van de middelbare school komen. Dan moet je soms echt even switchen. Hoe je dat doet, leer je niet op de lerarenopleiding. Daar is het met name gericht op lesgeven aan jongeren. De doelgroep die zich laat omscholen, wordt eigenlijk niet meegenomen. Net zoals andere taken uit de dagelijkse praktijk niet echt naar voren komen. Iedere keer dat ik de deur uitga, ben ik het visitekaartje van MBO College Hilversum. Dat wil je uitstralen en je wilt ook zoveel mogelijk input vanuit het werkveld krijgen om eventueel het onderwijs daarop aan te passen. Hoe je dit soort relaties onderhoudt, leer je dus in de praktijk.

Ik geef vakken als: ontwikkelingspsychologie, socialisatie, gesprekstechnieken, psychiatrie, perspectieven. Je kunt intekenen op vakken die bij je passen. Wat is je expertise en waar wil je op ingezet worden. Dat gebeurt in overleg en gaat ook echt om jouw perspectief. Ik geef bijvoorbeeld gehandicaptenzorg. Zij-instromer Herman geeft dit vak ook, maar ik heb een heel andere invalshoek dan hij. Ik heb bijvoorbeeld in de jeugdzorg kinderen gezien met een verstandelijke beperking en Herman heeft met ze op een woongroep bij Sherpa gewerkt. Je wisselt met je collega’s ervaringen uit en zo kom je samen tot een mooi lesprogramma.
Lees hier het interview met Herman (link)

Balans werk en vrije tijd

Ik heb ontzettend veel vrijheid in mijn werk. Er zijn natuurlijk einddoelen, maar je krijgt alle ruimte om daar te komen. Een collega wilde graag kijken hoe we VR (virtual reality, red.) kunnen implementeren in het onderwijs. Bijvoorbeeld een dementie- of psychose simulator. Ik dacht: ‘wat gaaf! Daar wil ik ook aan meedoen!’ Dat doen we in feite in onze vrije tijd, omdat we daar gepassioneerd over zijn. Dat is heel mooi, maar kan ook een valkuil zijn. Je moet weten wanneer het genoeg is en tijd nemen om te ontspannen en andere dingen te doen.

Mijn studenten vroegen een keer: ‘Wat zijn uw hobby’s meneer?’ Ik zei: ‘Ik ben vaak aan het breakdancen.’ Ze keken naar me – ik kom meestal netjes in een overhemd naar mijn werk – en begonnen te lachen. Ik zei: ‘Echt, dit weekend stond ik nog op het podium in de Melkweg.’ Nog harder lachen. Ik houd die werelden maar een beetje gescheiden. Maar toen mijn mentorklas afstudeerde, heb ik voor ze gedanst. (lachend) Ze waren onder de indruk.

*) 21+ toets: Voor het volgen van een hbo-opleiding heb je een havo, vwo of mbo diploma niveau 4 nodig. Als je dit niet hebt, kun je als toelating een zogeheten 21+ toets doen om te kijken of je het hbo niveau aankan.