Een start als gymleraar en verderop in de loopbaan een verantwoordelijke of leidinggevende positie, we zien het vaker. Ook Joop Spoelman, directeur van het Elan College in Huizen, legde deze weg af. Hij ziet wel een parallel: ‘Misschien zijn het organiseren en het hebben van een helicopterview vaardigheden die in beide functies goed van pas komen.’ In welke rol dan ook, recht doen aan iedere leerling was en blijft Joops drijfveer.

Mooi Muiden
Joop Spoelman is opgegroeid in Muiden en heeft er een heerlijke jeugd gehad. ‘Het is gewoon de mooiste plek. Het heeft historie, is kleinschalig, gezellig en een fijne uitstraling.’ Inmiddels woont hij met zijn vrouw en twee kinderen in Amstelveen. Op de vraag of hij nog eens terug gaat, antwoordt hij: ‘Je gezin uit een vertrouwde omgeving halen is in deze fase niet zo’n goed idee’. Maar de twijfel in zijn stem verraadt dat hij het niet uitsluit, later.

Geen plek
Joop Spoelman is als gymdocent op College De Brink in Laren gestart. Veertien jaar geleden is hij overgestapt naar De Rebound. Tot vorig jaar een bovenschoolse voorziening van het samenwerkingsverband voor kinderen die in het reguliere onderwijs uitvielen. Sinds 2021 wordt dit weer op het niveau van de schoolbesturen georganiseerd. Elk schoolbestuur heeft nu een eigen opvang voor leerlingen die tijdelijk of langere tijd meer aandacht nodig hebben. ‘Zo voelen de scholen meer verantwoordelijkheid voor deze leerlingen en is er in totaal meer capaciteit. Hard nodig, want voorheen was er op deze gezamenlijke Rebound te vaak geen plek. De leerlingen kunnen nu vaak binnen dezelfde scholengemeenschap blijven en dat is fijn voor ze.’

Voor wie het niet allemaal vanzelf gaat
De overstap naar het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) was een bewuste keuze. ‘Ik wilde met de overstap naar het VSO iets gaan betekenen voor een doelgroep voor wie het niet allemaal vanzelf gaat. Iets opzetten voor jongeren die een moeilijke start hebben in het leven. Het past bij mij. Ik ben rustig van karakter, heb goed overzicht en kan die rust ook overbrengen. Dat kan ik goed inzetten in dit type onderwijs.’ Sinds 10 jaar is hij directeur van Elan College in Huizen, een school voor Voortgezet Speciaal Onderwijs. ‘Voorheen hoorden wij bij een scholengemeenschap in Amersfoort. We hebben ons vijf jaar geleden aangesloten bij Elan, de stichting waar een groot aantal scholen voor speciaal basisonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs in het Gooi onder vallen. Je merkt dat het bestuur van deze stichting heel erg betrokken is bij het speciaal onderwijs. Het is een gouden zet geweest. Ze zijn erg zorgzaam voor de mensen die er werken. Collega’s snappen met wat voor problemen je in aanraking komt. Er is veel ondersteuning en waardering. Ze zien dat personeel heel belangrijk is en dat voel je.’

Champions League
Ook voor Elan College Huizen is het moeilijk om personeel te vinden. ‘De doelgroep vraagt veel. Tegen alle mensen die solliciteren zeg ik; ‘je zit hier in de Champions League van het lesgeven.’’ Het begrijpen van de leerlingen en het intensieve contact met ouders vraagt om veel afstemming en flexibiliteit. ‘Ervaring met deze doelgroep is een voordeel, maar verreweg het meeste leer je op de werkvloer. Meestal trekken we leraren aan die in het reguliere basisonderwijs hebben gewerkt en een nieuwe uitdaging willen. De overstap is zwaar. Er is intensief contact nodig met ouders, hulpverleners en natuurlijk de leerlingen, de meesten met complexe problematiek. Na een jaar, twee jaar krijg je het gevoel ‘ik krijg het in de vingers’, terwijl je al tien jaar voor de klas hebt gestaan.’ Op de voorzichtige vraag waarom je er dan nog wel zou willen werken, haast Joop zich te zeggen: ‘Daar staat natuurlijk tegenover dat je heel veel kunt betekenen in de ontwikkeling van een kind. Het op weg helpen naar meer zelfstandigheid en eigenwaarde meegeven. Deze jongeren zijn vaak beschadigd en met rust en aandacht kun je ze helpen het leven anders te ervaren. Dat geeft heel veel voldoening. De klassen zijn veel kleiner, we hebben ongeveer 12 leerlingen per groep. Die rust en aandacht geven, kán ook.’

Passende school
Hoe kijkt Joop aan tegen het initiatief Leraar in het Gooi, waarin samen wordt gewerkt om het lerarentekort tegen te gaan? ‘In de breedte uitdragen dat het fijn werken is in het Gooi en het onderwijs is heel mooi en nuttig. Op het platform leraarinhetgooi.nl kan de kandidaat zich goed oriënteren en op die manier aanvoelen wat bij hem of haar past. Uiteindelijk loopt het echte werven en opleiden via de besturen en de scholen.’ Stromen er mensen van buiten het onderwijs in het speciaal onderwijs? ‘Als leraar komt dat niet vaak voor. Wel als leraarondersteuner. Dat kun je worden met een relatief korte opleiding. Als je hier belangstelling voor hebt, kom je kennismaken. En als het bevalt, loop je een ochtend mee. Als je geïnteresseerd bent om leraar te worden in het speciaal onderwijs, kun je het beste contact zoeken met de Stichting (Elan). Zij hebben zicht op alle scholen en de behoefte aan personeel en dan kun je met elkaar bekijken wat de mogelijkheden zijn. Past de ene school niet, dan misschien de andere wel.’